لزوم تغییر روش ارزیابی عملکرد پژوهشی اعضای هیات علمی و پژوهشگران در ایران

ارزیابی کارایی و عملکرد علمی پژوهشگران در محیط علمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. نتايج این ارزيابی از معیارهای اصلی استخدام، تغيير وضعيت، و ارتقای پژوهشگران و اعضای هيات علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقيقاتی در کشورهای مختلف مي‌باشد. در ایران، بر مبنای آيين‌نامه‌های وزارت علوم تحقیقات و فناوری، ارزيابی بصورت کاملا کمّی ‌شده و با جداول مشخص انجام مي‌گيرد. روح حاکم بر اين جداول در آيين‌نامه ارزيابی پژوهشگران، استفاده از معيارهای کمّی يکسان برای افراد با تخصص‌های متفاوت و در رشته‌های مختلف، بدون در نظر گرفتن فرهنگ غالب و جاری در آموزش، پژوهش، و انتشارات علمی هر رشته با فرهنگ و رفتار آماری کاملا متفاوت و خاص خود است. نحوه ارزیابی عملکرد يک پژوهشگر براساس تعداد انتشارات و ارجاعات به آنها در یک رشته با جمعيت چندين برابری رشته دیگر و با فرهنگ پژوهشی کاملا متفاوت، نمی‌تواند در هر دو رشته يکسان باشد. لذا با در نظر گرفتن اينکه تفاوت در رشته‌های مختلف، فرهنگ خاص هر رشته را بوجود آورده، لازم است که روش ارزيابی خاص هر رشته مورد استفاده قرار گيرد. در این مقاله با بررسی‌های کمی و کیفی به چند نقطه ‌ضعف مهم آيين‌نامه‌های جاری کشور در ارزيابی پژوهشگران رشته‌های مختلف علوم پرداخته، و لزوم تغيير رويه در اين خصوص را يادآور می‌شويم.